آخرین وضعیت اجرای طرح هوشمندسازی کنتور مشترکین پرمصرف

به گزارش برق نیوز، سال ۱۳۸۹ بود که طرح فهام توانست مجوز از شورای اقتصاد و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اخذ کرد و به‌عنوان طرح ملی تعریف شود. در ابتدا قرار بود که با اجرای شدن این طرح کنتور‌های ۲۰ میلیون مشترک هوشمند شود. کمی بعد، اما اعلام شد که به دلیل محدودیت منابع، نبود زیر ساخت‌ها و تجربه کافی در فاز نخست تنها تعویض یک میلیون کنتور و هوشمند سازی آن‌ها در دستور کار قرار خواهد گرفت.

با وجود اینکه قرار بود این طرح در سال ۱۳۹۳ به پایان برسد و یک میلیون کنتور تعویض شود، اما محدودیت منابع مالی باعث شد تنها ۳۰۰ هزار کنتور هوشمند نصب شود که از این ۳۰۰ هزار کنتور، ۲۰ هزار مشترک خانگی و تجاری، ۶۰ هزار مشترک بخش کشاورزی و مابقی مربوط به مشترکان دیماندی بودند. به‌گفته متولیان با جایگزینی کنتور‌های هوشمند مشترکان می‌توانند ساعت به ساعت و دقیقه به دقیقه، میزان مصرف خود را بررسی و از آن اطلاع پیدا کنند؛ بنابراین با نصب کنتور‌های هوشمند به‌راحتی می‌توان به مدیریت بار شبکه اقدام کرد با این وجود به نظر می‌رسد که عزم لازم برای اجرای این طرح در سال‌های گذشته وجود نداشته است. حالا درست در روز‌هایی که شاهد افزایش مصرف برق هستیم، برای پیگیری آخرین وضعیت اجرای این طرح به سراغ حامد احمدی مدیر کل دفتر هوشمند سازی توانیر رفته ایم. او اعلام کرد که تا حالا یک میلیون و ۸۰۰ هزار کنتور هوشمند در بخش خانگی و تجاری نصب شده که ۵۰۰ هزار تای آن مربوط به مشترکینی بوده که مصرفی بالای ۲.۵ برابر الگوی مجاز داشته اند.

او همچنین از نصب ۲ میلیون کنتور هوشمند دیگر تا پایان امسال خبر داد و افزود: اعتبار در نظر گرفته شده برای نصب کنتور‌های هوشمند از ابتدای دی سال ۱۴۰۱ تا دی سال ۱۴۰۲ حدود ۶ هزار میلیارد تومان بوده که تا حالا حدود ۳ هزار میلیارد تومان آن تخصیص پیدا کرده است. این در حالی است که منابع مالی در نظر گرفته شده برای سال ۱۴۰۰ تنها ۴۵۰۰ میلیارد تومان بود که حتی یک ریال آن هم اختصاص پیدا نکرد. متن کامل گفتگو با حامد احمدی مدیر کل دفتر هوشمند سازی توانیر را در ادامه می‌خوانید:

هوشمند سازی کنتور‌ها از چه سالی در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفته است و تا حالا چه تعداد کنتور هوشمند در کشور نصب شده است؟

سال ۹۱ بود که هوشمند سازی کنتور‌ها در دستور کار قرار گرفت، اما تقریبا عملیات اجرایی آن از سال ۹۷ بود که شروع شد. از ابتدای اجرای طرح فهام تا حالا ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار کنتور هوشمند در کشور نصب شده است.

تعداد کل مشترکین چقدر است؟

حدود ۳۹ میلیون مشترک برق داریم.

با این حساب می‌توان گفت که سهم کنتور‌های هوشمند از مجموع کنتور‌های نصب شده در کشور کمتر از ۱۰ درصد (حدود ۷ درصد) است. به عبارت دیگر حتی اگر زمان شروع عملیات را سال ۹۷ در نظر بگیریم، سرعت پیش روی کار را بسیار کند بوده است. به طوری که می‌توان گفت سالانه تنها ۴۰۰ هزار کنتور هوشمند در کشور نصب شده که رقم بسیار پایینی است؟

در سال‌های گذشته به دلیل مشکلاتی که در تامین اعتبار و موانع قانونی وجود داشت، اجرای این طرح سرعت مناسبی نداشت. اما با رفع موانع و تصویب قوانین لازم برای تامین اعتبار شاهد سرعت گرفتن اجرای طرح فهام در دولت سیزدهم بودیم. به طوری که تعداد ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تای از ۲.۸ میلیون کنتور هوشمند نصب شده در کشور مربوط به این دولت بوده و مابقی یعنی حدود ۳۰۰ هزار تای آن‌ها در دولت‌های قبلی بوده است. باید اشاره کنم که بر اساس هدف گذاری صورت گرفته تا پایان امسال باید ۲ میلیون کنتور هوشمند دیگر هم در کشور نصب شود. همچنین اجرای این طرح یکی از ۱۴۰ برنامه ابلاغی وزیر نیرو است که باید هر چه سریع‌تر اجرایی شود.

جدای از این مساله مهمی که باید اشاره کنم سهم بالای صاحبان کنتور‌های هوشمند در مصرف برق است. جالب است که بدانید این مشترکین حدود ۷۰ درصد بار پایه را مصرف می‌کنند. به عبارت دیگر هدف‌ها طوری انتخاب شده اند که ما بیشترین بازدهی را از اجرای این طرح داشته باشیم.

با توجه به اینکه هدف گذاری صورت گرفته برای افزایش ظرفیت کنتور‌های هوشمند بیش از تعداد ساخت و ساز‌ها در کشور است. کدام مشترکین در اولویت هوشمند سازی قرار دارند؟

بر اساس قانون برای متقاضیان جدید اشتراک برق، کنتور‌های هوشمند نصب می‌شود. اما هم زمان با مشترکان جدید، هوشمند سازی کنتور مشترکین پر مصرف هم در دستور کار توانیر قرار گرفته است. به طوری که ۵۰۰ هزار از کنتور‌های هوشمند نصب شده مربوط به مشترکین پر مصرف است.

برای اینکه کنتور برق مشترکی را هوشمند کنید، مقدار مصرف باید از چه اندازه فراتر رود؟

مشترکینی که مصرف برقشان از ۲.۵ برابر حد مجاز فراتر رود، در اولویت برای تعویض کنتور برق قرار می‌گیرند.

سهم بخش خانگی از هوشمند سازی کنتور‌ها چقدر بوده است؟

از ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار کنتور هوشمند نصب شده یک میلیون و ۸۰۰ هزار تای آن مربوط به بخش خانگی و تجاری بوده و یک میلیون دیگر هم مربوط به کشاورزی و صنایع است.

هزینه تجهیز به کنتور هوشمند هم اکنون چقدر است؟

نصب کنتور‌های هوشمند تک فاز (خانگی) حدود یک میلیون تومان و برای مشترکین ۳ فاز حدود ۵ میلیون تومان است. البته بر اساس جز ۲ بند «ز» تبصره ۱۵ هزینه تعویض کنتور‌های قدیمی با کنتور‌های هوشمند باید به صورت اقساطی از متقاضیان دریافت شود. البته هنوزر ساز وو کار مرتبط با این مصوبه ابلاغ نشده است.

با توجه به هدف گذاری صورت گرفته برای نصب ۲ میلیون کنتور هوشمند دیگر در سال جاری، چه منابع مالی برای اجرای این پروژه در نظر گرفته شده است؟

اعتبار در نظر گرفته شده برای نصب کنتور‌های هوشمند از ابتدای دی سال ۱۴۰۱ تا دی سال ۱۴۰۲ حدود ۶ هزار تومان بوده که تا حالا حدود ۳ هزار میلیارد تومان آن تخصیص پیدا کرده است. این در حالی است که منابع مالی در نظر گرفته شده برای سال ۱۴۰۰ تنها ۴۵۰۰ میلیارد تومان بود که حتی یک ریال آن هم اختصاص پیدا نکرد.

هم اکنون نحوه محاسبه هزینه تعرفه مشترکین کنتور‌های هوشمند آیا تفاوتی با سایر مشترکین دارد؟

تعرفه مشترکن این کنتور‌ها همانند سایر مشترکین ۳ تعرفه برای ساعت‌های کم باری، میان باری و پر باری دارند و از این جهت تفاوتی با سایر مشترکین ندارند. اما در کنتور‌های معمولی معمولا قرائت کنتور‌ها تقریبا هر یک ماه یکبار یا حتی بیشتر از آن صورت می‌گیرد و مشترک اطلاع دقیقی از وضعیت مصرف خود ندارد. اما در کنتور‌های هوشمند مشترک می‌تواند به صورت ساعتی از وضعیت مصرف خود آگاه شده و در صورت لزوم آن را مدیریت کند. ضمن اینکه با نفوذ بیشتر کنتور‌های هوشمند می‌توان در مدیریت مصرف یک گام فراتر گذاشته و به جای پرداخت جایزه بابت کاهش مصرف در هر ساعت از شبانه روز، مشترکین بابت کنترل بار در ساعت‌های پیک مشمول دریافت پاداش شوند.

منبع: بازار